'Elektromagnetismoa' Atala
-
Karga higikor baten gaineko indar magnetikoa. Lorentzen legea
Demagun espazioko gune batean eremu magnetikoa dagoela . Azterketa erraztearren har dezagun eremu hori uniformea dela (oraingoz ez zaigu axola bere jatorria). Esperimentalki froga daiteke eremu horren barruan erreposoan dagoen gorputz kargatu bat kokatzen badugu, bere gainean ez dela azaltzen erreposo egoera hori aldarazten duen inongo indarrik. Ez da gauza berbera gertatzen, ordea, eremu horren […]
-
Solenoide batek sortutako eremu magnetikoa
Ardatz baten inguruan biribilkatu diren espiren multzoari bobina deritzo. Espiren arteko kontaktua deuseztatzeko kuprezko haria barnize isolagarri batekin inguratzen da. Askotan, (elektroimanetan, adibidez) bobinaren barruan burdinazko edo altzairuzko nukleo bat sartzen da. Horrelakoetan solenoide izena hartzen du. Solenoide luze batean (hau da, bere diametroa solenoidearen luzerarekiko mesprezagarria kontsidera daitekeenean), bere barnean sortzen den eremu magnetikoak […]
-
Espira zirkular batek sortutako eremu magnetikoa
Aurreko kasuan bezala, korronte zirkular bakoitza bere eremua sortzen duen korronte lerrozuzeneko elementuez eratuta dagoela suposa dezakegu. Irudiko espirako (R erradioduna) O zentroan dagoen indukzio magnetikoa kalkulatuko dugu; espiratik I intentsitateko korronteak zirkulatzen duela izan behar dugu kontutan. Horretarako, espira korronte elementu infinituek osatzen dutela joko dugu. Laplacen bigarren legea aplikatuz: Espiraren zentroan agertzen den […]
-
Korronte lerrozuzen mugagabeak sortutako eremu magnetikoa. Biot-Savarten Legea
Demagun orain eroale zuzen eta mugagabea dugula eta bertatik I intentsitateko korronteak zirkulatzen duela. Korronte lerrozuzen honek, eroaletik urrunduta dagoen P puntuan sortzen duen indukzioa zein den kalkulatuko dugu. Horretarako, har dezagun I korronte intentsitateak igarotzen duen eroale baten luzerako zati elementala (bere norabidea eta norantza korronte elektrikoarena delarik). Elementu honetan dagoen karga infinitesimala (dq) […]
-
Karga higikor batek sortutako eremu magnetikoa
Amperek eta Laplacek, esperimentalki frogatu ahal izan zuten, karga higikor puntualak puntu batean sortzen duen eremu magnetikoa kalkulatzeko bidea ematen digun adierazpena. Karga higikorrak sortutako eremu magnetikoa ondorengo faktoreen menpekoa zela ikusi zuten: Higitzen den q kargaren balioaren menpekoa. Karga honek daraman abiadurarekiko menpekoa. Kargaren abiadura bektoreak eta kargatik espazioko P puntu bateraino dagoen posizio […]
-
Oersteden saiakuntza
1819an Hans Oersted fisikari daniarrak korronte elektrikoak imanak dituen propietateen antzekoak dauzkala erakutsi zuen eta propietate horiek dira, hain zuzen ere, hainbat aplikazio elektrikotan erabiltzen direnak. Voltak aurkitutako korronte elektrikoa zer zen azaltzen zegoela klasean, Oerstedek, konturatu gabe, korrontea zirkulatzen zeukan eroale batera hurbildu zuen iparrorratza eta orratz imanduaren norabidea aldatu egin zela ikusi zuen. […]
-
Eremu magnetikoa
Masa batek eremu grabitatorioa sortzen duen bezala eta geldirik dagoen karga elektriko batek eremu elektrikoa, iman batek inguratzen duen eskualdea “perturbatzen” du, EREMU MAGNETIKO bat sortuz. Eremu hau indar eragileak probazko agenteen aurrean egote soilarekin nabari daiteke, hala nola, burdin txirbilak, orratz imantatuak, korronte elektrikoak, etab. Eremu bat zehazki definituta utzi nahi badugu, jadanik badakigu […]
-
Magnetismoa
Magnetismoaren jatorria antzinakoa da, baita bere aplikazioetariko batzuk ere. Grezia klasikoan jadanik magnetita bezalako zenbait substantzia ezagunak ziren. Magnetita lehen aldiz Magnesia herrian aurkitutako minerala da eta oinarrian burdin oxido bat da (Fe3O4). Substantzia honek burdina erakartzeko ahalmena dute. Hau dela eta, IMAN NATURALAK bezala ezagutzen dira. Geroago, beste substantzia batzuek, altzairuaren kasua, iman naturalaz […]