Demagun arraunlariak ibaia zeharkatu nahi duela txalupa batean, ibaiertzekiko norabide perpendikularra hartuta. Ibaiko korronteak desbideratu egingo du txalupa eta, izatez, ibilbidea ibaiertzarekin α angelua osatzen duen lerro zuzen bat izango da.

Txaluparen benetako higidura honako bi higidurez osatuta dago:

• Ibaiertzekiko perpendikularra den HZU bat, arraunlariaren ahaleginaren kausazkoa.
• Ibaiertzekiko paraleloa den HZU bat, ibaiko korrontearen kausazkoa.

ABIADURA BEKTOREA

Higikaria O puntutik abiatu da, elkarren perpendikularrak diren vx eta vy abiadura konstanteak dituela, bien arteko erresultantea  izanik. Abiadura hau v_x eta v_y abiaduren batura bektoriala da:

Moduluaren balioa hauxe da:

POSIZIO BEKTOREA

Higidura osatzaile biak zuzenak eta uniformeak direnez, bakoitzaren posizioaren ekuazioa HZU bati dagokiona da. Jatorri modura txalupa ibaiertzetik abiatzen deneko puntua hartuz gero, bi ekuazio horiek ondokoak dira:  eta .

Posizio bektorea, , bi higidura osatzaileei dagozkien posizio-bektoreen batura bektoriala da:

Moduluaren balioa hauxe da:

Aurrean adierazitakoa ulertzeko, azpiko simulazioa erabil dezakezu.

 

Ebaztutako ariketa

19.- Igerilari batek 200 m-ko zabalera duen ibaia igaro nahi du, korrontearen abiadura 1 m/s-koa izanik. Igerilariak 200 m-ak 40 s-tan egiten baditu, bila ezazu:

1. Igerilariaren abiadura ( moduloa eta norabidea ).
2. Ibaia zeharkatu duenean, hasierako puntutik zenbat metro beherago azaldu da beste aldean ?. (Ebazpena, pdf-422 kb)

Proposatutako ariketak

20.- Adierazi ezazu nolakoak diren bi higidura zuzen, uniforme eta perpendikularren konposaketaren ondorioz, higikari baten gaineko posizio eta abiadura bektoreak. Ondo azaldu eta eman itzazu bi bektoreen ekuazioa orokorrak.

21.- Marinel batek 100 m zabal den ibaia zeharkatu nahi du, txalupan. Txaluparen motoreak 1 m/s-ko korrontearen norabide perpendikularrean 3 m/s-ko abiadura har dezake. Kalkula itzazu:

1. Ibaia zeharkatzeko behar duen denbora
2. Txaluparen abiadura
3. Txalupak ibilitako distantzia

22.- Pertsona batek uretako moto bate gainean, 4 m/s-ko korrontea daraman ibaia zeharkatu nahi du, bigarren ertzera 4 m/s-ko abiaduraz heldu nahi duelarik abiapuntuaren pare-parean dagoen puntu batera. Arrazoitu eta kalkulatu zein izan beharko den motoaren abiaduraren modulua eta norabidea. (TW222)